Het bedrijf gaat op de schop, er moet beweging in vastgeroeste patronen. De nieuwe manager op de afdeling – dat geeft nieuwe inzichten. Teams samenvoegen verhoogt efficiency en het is een goed moment om het “functiehuis” eens grondig tegen het licht te houden. Werkt het? Soms. De reorganisatie leidt dan tot een kortdurende groei van succes. Het doorbreken van sleur en patronen kan soms leiden tot nieuwe inzichten. Maar of daar nou die hele reorganisatie voor nodig was?
In de moestuin
In de reguliere moestuin-aanpak is het spitten en schoffelen aan de orde van de dag. We “reorganiseren” met grote regelmaat de bovenste laag van de bodemstructuur en maken de aarde weer kaal en onkruidloos, uiteraard voegen we meteen wat lucht toe zodat de wortels van groente en fruit goed hun weg vinden. Bladeren en andere rotzooi moet natuurlijk snel worden verwijderd.
Het plezier is helaas van korter duur. De bovenste laag is de meest vruchtbare laag, rijk aan voedingsstoffen. Door het spitten en schoffelen is deze laag extreem gevoelig voor weer en wind; belangrijke voeding waait als stof door de lucht of spoelt weg met het regenwater. Steeds meer voedingsstoffen moeten kunstmatig worden aangevuld. En alsof de duvel ermee speelt steken niet veel later de kweekgrassen, klaprozen, zevenblad of paardenbloem de kop weer op. Door te schoffelen houden we een pioniersvegetatie in stand. Dit zijn plantjes die goed zijn aangepast om snel te groeien en zo bezit te nemen van het nieuwe stuk land.
Het pioniersstadium is in de “echte natuur” een relatief korte fase in de successie. In de natuur wordt de pioniersvegetatie na verloop van tijd overwoekerd door vaste planten. Als de bodem goed bedekt raakt, is er weinig ruimte meer voor eenjarige pioniers en grassen. Planten uit verschillende successiestadia (pioniers, vaste planten, …) kun je beter niet naast elkaar gebruiken omdat deze een verschillend soort onderhoud vereisen. Een eenjarige vraagt ieder jaar verstoorde grond om zaden te laten kiemen en vaste plant verlangt onverstoorde grond. Ook kunnen eenjarigen niet goed concurreren met vaste planten en de eenjarigen vragen veel meer aandacht.
In de organisatie
Net als met de schoffel in de tuin worden bij de regelmatig terugkerende reorganisatie de teams uit elkaar gehaald, verplaatst, samengevoegd en het management rouleert. De manager heeft allang geen inhoudelijk kennis meer. Hoe het werk werkt gaat hem/haar niet aan. Nee; de manager stuurt. En het lijkt soms te werken. Medewerkers moeten zich heroriënteren; “wat wordt er nu van mij verwacht?” Men kijkt met een frisse blik naar het werk en voelt zich vrij om wat onnodige ballast overboord te gooien. Helaas zijn twee oudere collega’s met vroeg pensioen vertrokken. Dus hoe het precies zit weet men eigenlijk niet.
De omgewoelde organisatie begint echter al snel weer enige vorm te krijgen. Een paar medewerkers met diepgaande kennis van de productie zien de onzinnige veranderingen met lede ogen aan, hun vakmanschap is nog slechts een correct ingevuld presentielijstje (lekker makkelijk sturen). Na verloop van tijd vertrekken ze, of worden zelfs ziek.
De pionier, de altijd zo opgewekte autonome medewerker, start op de nieuwe plek onverstoorbaar de eigen “toko” met het eigen stokpaardjes, u kent ze wel; de Doe-Het-Zelvers met hun handige Access-database en de snelle scriptjes. Die mensen die de hele dag bezig zijn met uitzoeken hoe je de telefoon doorschakelt of waar je vullingen voor de vulpotloden kunt bestellen. De manager heeft dat niet helemaal scherp, want de manager stuurt noodgedwongen wat er te sturen valt: kosten (het feitelijke werk is onbekend), of “medewerker productiviteit” (wat dat dan ook moge betekenen, want het feitelijke werk is onbekend). Al snel beginnen de verspillingen de kop op te steken; rapportages, afdelingsoverleggen, controlestappen en handtekeningencircuitjes. De houvast die nodig is als men steeds minder verstand heeft van de klantwens of de keten waarin de producten of diensten geproduceerd worden.
De klanttevredenheid die eerst even leek te gaan stijgen, holt weer achteruit… Tijd voor een reorganisatie.